Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega zaprasza na wystawę pt. „Tarnobrzeskie ślady Andrzeja Zygmunta Olesia”, którą rozpocznie wernisaż w niedzielę 24 października 2021 r. o godzinie 16.00.
Wystawa prezentuje twórczość Andrzeja Zygmunta Olesia (1886–1952) – malarza, prawnika, okręgowego konserwatora zabytków w Krakowie, a także konserwatora województwa kieleckiego. Pochodził z Krakowa, pracował tam oraz w Kielcach, a rodzinnie związany był także z Dzikowem, za przyczyną przyjaźni ze swym szwagrem Michałem Marczakiem.
Inspiracją do zorganizowania wystawy była rękopiśmienna księga pt. “Wakacje w Zakopane 1927 r.” autorstwa Michała Marczaka – bibliotekarza i archiwisty dzikowskiego, w której zamieścił on opis wakacji w Zakopanem wspólnie spędzonych przez Marczaków i Olesiów z dziećmi w stolicy polskich Tatr.
W części pierwszej wystawy przedstawione zostały obrazy Olesia z najbardziej typowymi motywami dla twórczości malarza, takimi jak: pejzaże i motywy architektoniczne, sceny rodzajowe, oraz z życia wiejskiego. W swej twórczości nawiązywał do impresjonizmu, stosował subtelne i lekkie tonacje kolorystyczne, odznaczające się prostotą i indywidualnym wyrazem emocjonalnym. W większości są to akwarele, którą to techniką Artysta posługiwał się najczęściej i najchętniej oraz obrazy olejne Uprawiał również grafikę (drzeworyt, miedzioryt, litografię) i rysunek. W latach międzywojennych wykonywał także polichromię (Pałac Biskupi w Kielcach, kościoły kieleckie, kościół w Bochni). Projektował witraże (m.in. cztery dla kościoła w Skrzyszowie). Brał udział w licznych wystawach zagranicznych (Paryż, Sztokholm, Kapsztad, Chicago) i krajowych. W latach 1916, 1918 i 1922 wystawiał wspólnie z członkami Towarzystwa „Sztuka” w TPSP w Krakowie. W 1927 roku wziął udział w wystawie „Niezależnych” w Krakowie. Pierwszą indywidualną wystawę Andrzeja Olesia zorganizowało TPSP w Pałacu Sztuki w Krakowie w roku 1928. W latach 1932–1933 był członkiem grupy „Zwornik” i z tą grupą wystawiał w Pałacu Sztuki w Krakowie, w „Zachęcie” w Warszawie oraz w Poznaniu i Belgradzie (1935). Był członkiem zarządu Towarzystwa Artystów Grafików w Krakowie i współorganizował wystawy grafiki, prezentując liczne własne prace.
W latach powojennych brał udział w dorocznych i okolicznościowych wystawach ZPAP w Kielcach i okręgowych w Krakowie, w 1951 r. w Ogólnopolskiej Wystawie Zimowej w Radomiu. W 1948 r. z okazji jubileuszu 35–lecia pracy artystycznej w Kielcach odbyła się duża wystawa indywidualna prac Olesia (malarstwo i grafika od 1902 r.). W 1951 w Pałacu Sztuki w Krakowie, Oleś wystawił również indywidualny zestaw obrazów i grafiki. Jego prace były wielokrotnie nagradzane na wystawach krajowych i zagranicznych w okresie przed i powojennym. Wiele z nich zostało zakupionych do zbiorów muzeów w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Bydgoszczy, Tarnowie, Katowicach, do Ossolineum i Biblioteki Jagiellońskiej.
Zaprezentowanym pracom malarskim towarzyszą szkicowniki, będące swoistym zapisem próbnym lub stanowiące studia motywów pojawiających się później w obrazach Olesia. Najwcześniejsze szkicowniki pochodzą z lat studiów, kolejne z lat następnych. Ostatni datowany jest na lata 1944/1945.
Jednym z bardziej znamiennych wydarzeń w jego pracy konserwatorskiej było zaprojektowanie i utworzenie Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego w Pałacu Biskupim w Kielcach. Andrzej Oleś wchodził w skład zespołu projektowego, koordynował i nadzorował prace z ramienia wojewody kieleckiego.
Druga część wystawy poświęcona jest rodzinie Andrzeja Olesia – są to malowane przez niego portrety żony Heleny, dzieci, rodzeństwa, przyjaciół oraz autoportrety Artysty.
ANDRZEJ ZYGMUNT OLEŚ urodził się on 1 października 1886 roku w Iwoniczu, gdzie jego ojciec Andrzej I Oleś był dyrektorem zakładów leczniczych. Matką była Wanda ze Szczepanowskich. W 1907 roku Andrzej Oleś ukończył gimnazjum św. Anny w Krakowie i rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych. Studiował w pracowni Leona Wyczółkowskiego oraz Stanisława Dębickiego. Zgodnie z wolą ojca, dyrektora uzdrowisk w Iwoniczu i Drużbakach, a następnie profesora Akademii Handlowej w Krakowie, studiował także prawo i administrację na Uniwersytecie Jagiellońskim, które ukończył w 1913 roku uzyskując tytuł doktora praw. W latach 1915–1917 kontynuował studia malarskie na ASP w pracowni Wojciecha Weissa. Jego obrazy z tego czasu zostały nagrodzone brązowym medalem na wystawie dorocznej. Do 1916 roku był nauczycielem rysunku w gimnazjum św. Jacka. Po ukończeniu studiów, w 1917 roku, udał się w podróż artystyczną do Włoch, a w późniejszych latach także do Wiednia i na Węgry.
W 1919 roku Andrzej Zygmunt Oleś został sekretarzem w Urzędzie Konserwatorskim (później Wydziale Kultury i Sztuki oraz Oddziale Sztuki) przy Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Przygotowywał rysunki, fotografie i opisy zabytków. Jego bezpośrednim zwierzchnikiem był Tadeusz Szydłowski – konserwator wojewódzki i okręgowy województwa krakowskiego. Po jego ustąpieniu w 1929 roku, Andrzej Oleś pełnił obowiązki konserwatora okręgowego, z tym, że od 1930 roku był konserwatorem województwa kieleckiego urzędującym w krakowskim okręgu konserwatorskim. Po utworzeniu 1 kwietnia 1936 roku Oddziału Sztuki przy Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach, Andrzej Oleś został mianowany kierownikiem tego oddziału i konserwatorem województwa kieleckiego. Funkcję tę pełnił do wybuchu II wojny światowej. Podczas okupacji prowadził prywatne lekcje rysunku. W 1944 roku wykładał historię sztuki na konspiracyjnym uniwersytecie w Kielcach.
W styczniu 1945 roku objął ponownie stanowisko konserwatora zabytków w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach, na którym pozostał aż do śmierci. Niemal natychmiast przystąpił do zabezpieczania zabytków i likwidacji szkód wojennych. W tym też czasie zainicjował powstanie oddziału Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków w Kielcach, którego został prezesem. W 1946 roku nauczał rysunku na kursach organizowanych przez Szkołę Rzemiosł Artystycznych.
W 1948 roku rozpoczął pracę w Muzeum Świętokrzyskim w Kielcach, w którym został opiekunem działu malarstwa. Zorganizował wiele wystaw historycznych (m.in. zabytków sztuki XVI i XVII wieku z okolicznych dworów).
Andrzej Oleś zmarł 31 października 1952 roku w Kielcach, został pochowany w Krakowie na cmentarzu Rakowickim.
Wystawa ze zbiorów: osób prywatnych, Muzeum Narodowego w Kielcach, Muzeum Historii Kielc oraz Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega
Autorka wystawy i scenariusza – Beata Kotasiak-Wójcik
INFO: MHMT W TARNOBRZEGU
